"Tatuażysta z Auschwitz" Heather Morris

Wydawnictwo Marginesy

Tłumaczenie: Katarzyna Gucio
Stron: 320

Moja ocena: 600/6

Po raz kolejny w moim życiu pojawia się książka, o której nie mogę powiedzieć, że zostanie ze mną na długo, czy po prostu utkwi w głowie. Nie, bo to nieodpowiednie słowa. „Tatuażysta z Auschwitz” zostanie ze mną na zawsze, to historia o której nie zapomnę nigdy, podobnie jak o „Chłopcu w pasiastej piżamie”. Tematyka II wojny światowej, obozów koncentracyjnych, przesłuchań, a właściwie tortur przy ul. Szucha w Warszawie, nie są mi obce. I choć za każdym razem ciężko mi się pozbierać po takich książkach, nigdy nie przestanę ich czytać.

Lale Sokołow trafił do Auschwitz w 1942 roku jako dwudziestosześciolatek. Jego zadaniem było tatuowanie numerów na przedramionach przybywających do obozu więźniów. Naznaczanie ich. Pewnego dnia w kolejce stanęła młoda przerażona dziewczyna – Gita. Lale zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia. I obiecał sobie, że bez względu na wszystko uratuje ją.

Obozowe realia stawiają więźniów przed wieloma dramatycznymi wyborami, często niemoralnymi. Zostają kapo, katami, a wszystko po to, aby przeżyć. Lale dostał szansę od losu, posada tatuażysty zapewniała mu fizycznie lekką pracę, dodatkową porcję jedzenia i (do pewnego momentu) osobny barak, a więc i pojedynczą pryczę. Pracuje dla Wydziału Politycznego i nie jest nękany ani zatrzymywany przez oficerów SS. Swoją „pozycję” Lale wykorzystuje, aby pomagać innym więźniom. Szmugluje jedzenie, ratuje chłopaka, który próbował uciec z obozu, ale został złapany, załatwia pracę w budynku administracji swojej dziewczynie Gicie, kiedy chora nie może stawić się do pracy fizycznej, a to oznacza tylko jedno - śmierć. Jego osoba jest przykładem, że w tak nieludzkim miejscu i czasie, nie trzeba zatracić człowieczeństwa. Głównym wątkiem „Tatuażysty z Auschwitz” jest jednak miłość do więźniarki Gity, która daje obojgu impuls do przetrwania. Iskrę nadziei, że wspólnie przetrwają piekło, które zgotowali im hitlerowcy. W czasie kiedy do Polski zbliża się Armia Radziecka, Lale i Gita zostają rozdzieleni, jednak odnajdują się w Bratysławie i są ze sobą aż do śmierci.

Przy podobnej tematyce ciężko dzielić momenty na takie, które wywołują większą lub mniejszą grozę. Zabójstwa więźniów przez oficerów SS, ot tak, dla samej chęci strzelania lub rozładowania emocji, wykorzystywanie seksualne, głód, wycieńczenie - to wszystko obozowa codzienność. Jednak przyjazd do obozu dzieci jest momentem, który przeżyłam naprawdę bardzo mocno. Pewnie nie bez znaczenia jest fakt, że sama posiadam dwójkę własnych. Drugi taki „moment” to pojawienie się w Auschwitz doktora Mengele. O jego obozowych praktykach wie chyba każdy, kto kiedykolwiek zetknął się z historią obozu Auschwitz-Birkenau. W książce nie ma ich opisu, mamy dosłownie dwa, może trzy, nawiązania, jednak już samo jego pojawienie się przy tatuowaniu więźniów, głównie kobiet, wzbudzało we mnie przerażenie.

Decyzję o tym, czy przeczytać „Tatuażystę z Auschwitz”, pozostawiam Wam. Moim zdaniem warto, a nawet trzeba, takie książki czytać. I dużo o nich mówić, bo historia lubi się powtarzać, choć taka nie powinna była się wydarzyć nigdy.

Za egzemplarz „Tatuażysty z Auschwitz” dziękuję Wydawnictwu Marginesy.